01, 2012
Հյուսիսային պողոտայի մենտալ կերպարը Երևան քաղաքի ամբողջական կերպարի համատեքստում
Սույն աշխատանքը նպատակ է հետապնդում ներկայացնել դեռևս 1924թ. Երևանի գլխավոր պլանում տեղ գտած մի նախագծի` Հյուսիսային պողոտայի գաղափարախոսական և գործնական ծնունդի մասին: Թեման արդիական է նրանով, որ Հյուսիսային պողոտան կառուցվել և կառուցվում է մեր օրերում և կառուցվում է Հայաստանի մայրաքաղաք Երևանի հենց կենտրոնում: Հետազոտության նպատակն է ուսումնասիրել Հյուսիսային պողոտայի մենտալ կերպարը Երևան քաղաքի ամբողջական կերպարի համատեքստում, թե ինչ նշանակություն ունեցավ այս նորամուծությունը մարդկանց կյանքում, Երևանի մասին քաղաքացիների պատկերացումներում, և ինչ սոցիալական հետևանքներ ունեցավ:
Տեսակետ-առաջարկ Երևանի տարիքի վերաբերյալ
Հայկական լեռնաշխարհի վաղ բրոնզի դարի լավ ուսումնասիրված հուշարձան է Երևանի հարավ-արևմտյան մասում, Հրազդան գետի ձախ, այժմ Երևանյան լճի արևելյան բարձրադիր ափին գտնվող Շենգավիթ բնակատեղին, որի ուսումնասիրությամբ հնագետները զբաղվել են 1936 թվականից: (Նպատակ չի դրվել մանրամասն անդրադառնալ հնագույն Շենգավիթ բնակավայրի պատմությանը: Այդ մասին գրել են այն պեղող հնագետներ Ե. Բայբուրդյանը, Ս. Սարդարյանը և Հ. Սիմոնյանը:
Երևանի բարբառի կրոնաեկեղեցական բառաշերտը
Բարբառագիտական գրականության մեջ Արարատյան բարբառ լեզվաբանական եզրը հայտնի է նաև Երևանի բարբառ անունով (տե՛ս Հ. Աճառեան, «Հայերէն գաւառական բառարան», Թիֆլիս, 1913, էջ 25): Արևելյան խմբակցության -ում ճյուղի այս բարբառը հայոց լեզվի հնագույն տարբերակներից է:
Երևանի բերդի պատմության արդի մեկնաբանության փորձ
Աշխարհի հնագույն բնակավայրերից մեկը լինելով` Երևանն ունեցել է բազմաթիվ ամրոցներ ու բերդեր, որոնցից ամեն մեկն ի հայտ գալով պատմական որոշակի ժամանակաշրջանում` իր մեջ թաքցրել ու մեզ է հասցրել քաղաքի պատմության հեռավոր, անցած-գնացած ժամանակները…
Ծիծեռնակաբերդի խորհուրդը. հիշողությունից վերածնունդ
Երևանն իր տարածքով փոքր է, սակայն մեծ է իր 2793-ամյա պատմությամբ: Երևանի յուրաքանչյուր կտոր հողը հարյուրապատիկ անգամ մեծ է, քանզի հնամյա Էրեբունուց մինչև նորօրյա Երևանը լի է պատմական նշանավոր իրադարձություններով, հուշարձաններով, կոթողներով, բազմաթիվ զբոսայգիներով` մեր մայրաքաղաքի պատմության լուռ վկաներով:
Ժողովրդագրական գործընթացները Երևանում 21-րդ դարասկզբին
20-րդ դարի վերջին տասնամյակում Հայաստանի Հանրապետությունում (այսուհետ` ՀՀ) տեղի ունեցած սոցիալ-տնտեսական և հասարակական-քաղաքական վերափոխություններն զգալի ազդեցություն թողեցին Երևանի ժողովրդագրական պատկերի վրա. նվազեց բնակչության թիվը, որոշակի փոփոխություններ կրեց բնակչության էթնիկական, լեզվական, կրոնական կազմը և այլն: Նման փոփոխությունների արդյունքում ներկայումս Երևանի ժողովրդագրական բնութագիրն զգալի առանձնահատկություններ ունի խորհրդային ժամանակաշրջանի Երևանի համեմատությամբ:
Քնար դարձած իմ Երևան
Երևանը, լինելով հայոց հնագույն քաղաքներից մեկը, իր ուրույն տեղն է գտել գրականության մեջ` հիշատակվելով որպես բնակավայր, որպես քաղաք, որպես հայոց ոստան:
Երևանի մասին առաջին հիշատակություններին հանդիպում ենք 5-7-րդ դարերի գրավոր աղբյուրներում: Որպես ավան, չափածո ստեղծագործություններում այն հիշվում է Գրիգոր Ծերենցի տաղում, որը գրվել է 1388թ. Լենկթեմուրի ավերիչ արշավանքի առնչությամբ.
